Đền Mendut là công trình Phật giáo cổ xưa có niên đại từ đầu thế kỷ thứ 9. Sau nhiều thế kỷ rơi vào tình trạng đổ nát thì đến năm 1836, chốn thờ phượng thiêng liêng này được tìm lại dưới lớp thực vật che phủ, và rồi được trùng tu. Ngày nay, ngôi đền lại tiếp tục phục vụ các nghi lễ tôn giáo.
Tiếp nối những bậc thang dẫn lên lối vào là không gian bên trong nổi bật với ba bức tượng đồ sộ được bảo tồn rất cẩn thận.
Bức tượng chính nằm giữa cao khoảng 3 m, khắc họa hình ảnh Tất-đạt-đa Cồ-đàm đang để tay trong tư thế Thủ ấn. Tượng miêu tả khoảnh khắc hết sức quan trọng trong cuộc đời của người sáng lập ra Phật giáo, đó chính là lúc ông giảng bài thuyết pháp đầu tiên sau khi đạt đến cảnh giới Khai sáng. Ở hai bên tượng Phật là hai bức tượng Bồ Tát uy nghi.
Đừng bỏ qua nhiều chi tiết hấp dẫn khác của ngôi đền. Điển hình như bức phù điêu trên một trong những bức tường nội thất, chạm trổ cảnh thần Hariti được những đứa trẻ vây quanh. Bà là nữ thần sinh sản tôn kính mà những cặp vợ chồng hiếm muộn vẫn khẩn cầu. Bức phù điêu về Đa Văn thiên vương, vị thần chế phục chúng ma rồi cuối cùng trở thành Thần Tài, không kém phần thu hút.
Tường ngoài và cầu thang được trang trí công phu, với hàng loạt phù điêu cùng hình chạm trổ đẹp mắt. Tất cả đều tái hiện sống động bao câu chuyện trong Phật giáo, trong đó có cả truyện ngụ ngôn về các loài vật. Dẫu hơn 1.000 năm đã trôi qua, những hình ảnh chạm khắc vẫn rõ nét và rất có hồn.
Ngôi đền cổ này nằm trong làng Mendut, cách phía đông Đền Borobudur khoảng 3 km và phía đông Đền Pawon khoảng 1 km. Cả ba ngôi đền cùng nằm trên một đường thẳng, ở những vị trí cân xứng với nhau. Đền Mendut mở cửa hàng ngày và có thu phí tham quan. Ngay cạnh đền là Tu viện Phật giáo Mendut. Du khách ghé đây có thể dạo quanh khuôn viên và quan sát hoặc tham gia vào các nhóm thiền cũng như lễ tụng kinh.
